Co roku 2 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Mokradeł. Jest to ogólnoświatowa kampania, której celem jest zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat terenów podmokłych.
Dlaczego Dzień Mokradeł obchodzimy 2 lutego?
Tego dnia przypada rocznica podpisania Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego, nazywana w skrócie Konwencją Ramsarską. Traktat został przyjęty 2 lutego 1971r. i jest jedną z najstarszych, wielostronnych umów międzynarodowych, poświęconych w całości ochronie przyrody. Obecnie sygnatariuszami są 172 państwa, w tym Polska od marca 1979r. W Polsce wyznaczono 19 obszarów ramarskich. Narwiański Park Narodowy na listę obszarów wodno-błotnych o znaczeniu międzynarodowym został wpisany w październiku 2002r.
Czym są mokradła?
Mokradła, są to obszary podmokłe, które zajmują tereny przejściowe pomiędzy ekosystemami wodnymi i lądowymi. Występują najczęściej w pobliżu rzek i zbiorników wodnych. Do śródlądowych terenów podmokłych zaliczamy m.in. bagna, torfowiska czy tereny zalewowe. Do mokradeł nabrzeżnych należą np., solniska, lasy namorzynowe, laguny, a nawet rafy koralowe. Stawy rybne, pola ryżowe i saliny to przykłady terenów podmokłych utworzonych przez człowieka.
Dlaczego mokradła powinny zostać mokre?
W minionym stuleciu duża część mokradeł została osuszona, po to, aby można je było wykorzystać w rolnictwie. Zmieniono je w pola uprawne, łąki i pastwiska. Obecnie niezniszczone przez człowieka mokradła występują bardzo rzadko. Żyjące na nich rośliny i zwierzęta są również coraz rzadsze, a wiele z nich jest zagrożonych wyginięciem. Dlatego niezwykle ważne jest aby chronić te unikalne ekosystemy, które są nieodłącznym elementem polodowcowego krajobrazu Polski.
Od 1970 roku ponad 35% mokradeł na świecie uległo degradacji i proces ten postępuje coraz szybciej. Mokradła pełnią mają duże znaczenie dla zachowania równowagi w przyrodzie oraz dla funkcjonowania człowieka. O to kilka z nich:
- Magazyn węgla, azotu i innych pierwiastków – okładana materia w postaci złóż torfu i innych osadów organicznych jest magazynem ogromnych ilości węgla i azotu, przyczynie się zatem do ograniczenia efektu cieplarnianego.
- Chronią przed suszą i powodziami – mokradła a zwłaszcza torfowiska stanową wielką naturalną „gąbkę”, która chłonie nadmiar wody zapobiegając powodziom i oddaje ją w okresie suszy. Stanowią więc naturalny zbiornik retencyjny magazynujący wodę.
- Poprawiają jakość wody – pełnią rolę naturalnych filtrów trwale zatrzymujących i wyłączających z obiegu nadmierne ilości zanieczyszczeń, zarówno z opadów atmosferycznych jak i tych spływających z pół (np. pestycydy, środki ochrony roślin).
- Ochładzają powietrze – dzięki parowaniu, które pochłania ciepło mokradła mają istotny wpływ na mikroklimat otoczenia.
- Chronią bioróżnorodność – utrudniony dostęp do mokradeł powoduje, że są one ostoją rzadkich i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Organizmy nie rzadko są przystosowane do życia tylko w tym określonym środowisku i w innym mogłyby nie przetrwać.
Aby nadal czerpać tego rodzaju korzyści człowiek powinien nie dopuścić do zniszczenia mokradeł. Bardzo ważne jest więc informowanie społeczeństwa o znaczeniu mokradeł dla przyrody i ludzi.
Światowy Dzień Mokradeł 2023: „Już czas na przywracanie mokradeł”
Tegoroczny temat podkreśla pilną potrzebę ochrony i rekultywacji mokradeł. Wzywa również wszystkich do podjęcia kroków w celu ożywienie i przywrócenia zdegradowanych obszarów podmokłych. Tereny podmokłe obecnie znikają trzy razy szybciej niż lasy! Odwrócenie tego trentu na duże znaczenie zarówno dla przyrody jak i człowieka.
„Nasze działania mają znaczenie. Jedno małe działanie może wywołać efekt rozchodzących się fal.” – jest to główna idea towarzysząca wizualizacji kampanii. Przedstawia ona osobę aktywnie odtwarzającą mokradła poprzez nasadzanie roślin. Rozchodzące się fale oznaczają rozległy wpływ nawet najmniejszych decyzji.
Więcej informacji na temat Konwencji o obszarach wodno-błotnych oraz działaniach Krajowego Sekretariatu Konwencji Ramsarskiej znajduje się na stronie ochronaprzyrody.gdos.gov.pl/ochrona-mokradel.
